فهرست مطالب

نشریه پژوهش های حقوقی انتظامی
پیاپی 11 (زمستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/12/29
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محسن صوفی زمرد* صفحات 7-41
    زمینه و هدف

    تحصیل ادله کیفری هرچند از وظایف دادگاه است اما نقش ضابطان دادگستری در کشف جرم، حفظ ادله و اجرای دستورات قضایی برای رسیدن به حقیقت مادی جرم به جهت ملازمه با امنیت و حقوق اجتماع و نیز حقوق فردی افراد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رویکردهای امنیت گرا یا پلیسی با تاکید بر کشف حداکثری جرایم ممکن است ضابطان را از تضمین حقوق متهمان یا اصول دادرسی منصفانه دور ساخته و اعتبار ادله تحصیلی توسط آنان را با چالش مواجه کند.

    روش

    این پژوهش با هدف کاربردی به شیوه توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع مکتوب سعی دارد به تبیین مشروعیت تحصیل دلیل و ارزیابی اعتبار ادله در عملکرد ضابطان بپردازد.

    یافته ها

    آزادی تحصیل دلیل به معنای خودسرانه و بی قاعده بودن امر تحصیل دلیل توسط ضابطان در کشف جرم، تحقیق و جمع آوری دلایل نیست، بلکه به جهت حفظ حقوق دفاعی متهمان در فرایند دادرسی منصفانه و نیز حفظ حریم های خصوصی افراد ضروری است تحصیل دلیل تابع تشریفات قانونی باشد که از آن تعبیر به اصل مشروعیت تحصیل دلیل شده است. تضمین هایی چون بطلان دلایل حاصل از طرق نامشروع یا مجازات نقض کنندگان این اصل، نتیجه پذیرش این قاعده است. 

    نتیجه گیری

    به رغم شناسایی اصل مشروعیت دلیل در دکترین، نظام های حقوقی نسبت به اقدامات ضابطان رویکرد یکسانی نداشته و حتی در صورت پذیرش مشروعیت روش های تحصیل دلیل، در مواردی چون کشف برخی جرایم سازمان یافته و علیه امنیت با تجویز دام گستری، شنودهای غیر مجاز، نظارت های گسترده و... این قاعده را نادیده انگاشته اند یا حداقل ضمن حفظ اثر اثباتی دلایلی که از این طریق حاصل شده اند، به مجازات متخلفان از اصل اکتفا می کنند. در نظام حقوقی ایران، این اصل به صراحت شناسایی نشده و تنها جلوه هایی از آن مانند بطلان اقرار ناشی از شکنجه یا فقدان اعتبار دلایل تحصیلی توسط ماموران غیر ضابط شناسایی شده است.

    کلیدواژگان: ادله کیفری، ضابطان دادگستری، تحصیل دلیل، دام گستری، مشروعیت ادله
  • محمد ملکشاهی*، ولی الله انصاری صفحات 41-60
    زمینه و هدف

    از ظهور جرم شناسی تقریبا یک قرن می گذرد که در این مدت رشته ها و شاخه های زیادی در این زمینه شکل گرفته است. جدیدترین رشته از جرم شناسی واکنش اجتماعی که امروزه در اغلب پژوهش های جرم شناسی موردتوجه قرارگرفته، بزه دیده شناسی یا مجنی علیه شناسی است. این پژوهش باهدف بررسی جنبه های حمایتی پلیس از بزه دیدگان انجام شده است.

    روش تحقیق: 

    این تحقیق از نظر هدف کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

    یافته ها

    مطالعه بزه دیدگان ابتدا در قالب یک نگرش منفی گرایانه و با تاکید به نقش و تقصیر بزه دیده در رویداد جنایی به وجود آمد؛ اما بعدها به ویژه از اواسط دهه 1970 به بعد جنبشی در جهت حمایت از بزه دیدگان آغاز شد که بزه دیدگان را صرف نظر از نقششان در شکل گیری پدیده جنایی مستحق حمایت و کمک های مادی، معنوی و روانی می دانست.

    نتیجه گیری

    در اغلب موارد اولین کسانی که بزه دیدگان با آن ها برخورد می نمایند مامورین نیروی انتظامی در کلانتری ها، پاسگاه ها، گشت ها و... می باشند. در ادامه نیز بزه دیدگان به دلایل مختلف و معمولا به دفعات متعدد و در فواصل زمانی مختلف به کارکنان پلیس مراجعه می کنند. این موضوع باعث شده نقش و جایگاه پلیس در خصوص بزه دیدگان، بسیار مهم و خطیر باشد؛ زیرا اگر از همان آغاز فرایند جنایی مامورین پلیس با تمامی بزه دیدگان (اعم از بزه دیدگان عام و بزه دیدگان خاص شامل کودکان، سالمندان، زنان و...) تعامل بزه دیده مدار داشته باشند، گامی اساسی در جهت عدالت و احقاق حقوق آن ها برداشته اند.

    کلیدواژگان: آسیب دیدگان کیفری، پلیس، حمایت، ضابطان دادگستری
  • رستم علی اکبری، جواد دارابی راد*، بهروز حسینی نژاد، حمیدرضا نورایی صفحات 61-84
    زمینه و هدف

     بازرسی از اماکن، اشیاء و اشخاص به عنوان یک مبحث حقوقی، رابطه ای بسیار نزدیک با رعایت حقوق شهروندان جامعه دارد، و در نتیجه ارتقاء سطح دانش حقوقی و میزان علم و آگاهی متصدیان امر بازرسی و تفتیش (ضابطان) نسبت به قوانین و مقررات موضوعه (که بعضا با هم تعارض و تناقض داشته) و متقابلا میزان علم و آگاهی شهروندان جامعه نسبت به حقوق شهروندی، واجد اهمیتی فراوان می باشد.در این راستا بایستی ضمن ملحوظ نظر قرار دادن ضرورت ارتقاء سطح دانش حقوقی ضابطین، وظایف و اختیارات آنها نیز به صورت صریح و شفاف احصاء، و همچنین قوانین و مقررات موضوعه مرتبط نیز به نحوی تشریح گردد که به دور از هرگونه اجمال و ابهام باشد.

    روش تحقیق: 

    این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته و اطلاعات مورد نیاز نیز به روش کتابخانه ای گرد آوری شده است.

    یافته های تحقیق: 

    نقش ضابطین در رعایت حقوق شهروندی، نقشی انکار ناپذیر بوده، که بایستی توجه به رعایت حقوق حقه شهروندان جامعه، از سوی پلیس ملحوظ نظر قرار گیرد. لیکن از طرفی نباید وجود خلاء ها و ابهامات قانونی نیز ضابط را در انجام وظایف محوله، با سردرگمی مواجه سازد.آشنایی با آثار حقوقی مترتب بر بازرسی ضابطین از اماکن، اشیاء و اشخاص و لزوم یا عدم لزوم اذن موردی مقام قضایی و تفسیر این موضوع بر اساس قوانین موضوعه مرتبط، از جمله یافته های این پژوهش می باشد.

    نتایج

     قانونگذار، و همچنین مقامات قضایی و انتظامی بایستی در راستای تحقق عدالت از هیچ اقدامی دریغ ننمایند. بنحوی که با قانونگذاری صحیح و به فراخور نیاز روز، و ایجاد بستر لازم و به کارگیری نیروی انسانی مسلط به حقوق جزا و جرم شناسی و متخلق به اخلاق اسلامی، و با رفتار منطبق با کرامت انسانی نسبت به طرفین دعوا، این اقدام مقدور می باشد.قانونگذار بایستی در تصویب قوانین کیفری رعایت اعتدال را نموده، به نحوی که رویکرد امنیت محوری آن مصوبه قانونی، طوری غالب نباشد که موجبات تضییع حقوق شهروندان را فراهم نماید و از طرف دیگر رویکرد شهروند محور آن نیز آنچنان غلبه نکند که موجبات ایجاد ناامنی در جامعه، فراهم گردد.

    کلیدواژگان: بازرسی و تفتیش، ضابطان دادگستری، تکالیف و اختیارات
  • همت الله شمولی*، محمدرضا اقارب پرست، محمدعلی بصیری صفحات 85-110
    زمینه و هدف

    در این پژوهش به تبیین مفاهیم، مبانی و اصول حقوق بشر در انقلاب اسلامی ایران پرداخته شده است. سوال اصلی این پژوهش این است که مبانی حقوق بشر در انقلاب اسلامی ایران چیست؟

    روش تحقیق:

     این تحقیق به روش مروری-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.

    یافته ها

    انقلاب اسلامی ایران با رهبری حکیمانه حضرت امام (ره) فرصت بسیار مناسبی فراهم کرد تا برای اولین بار موضوعات مختلف حقوق بشری با بهره گیری از منابع فقهی در جامعه سیاسی اسلامی اجرا شود. مفاهیم و اصول حقوق بشر بعد از انقلاب اسلامی که برگرفته از منابع فقه اسلام است، وارد چرخه اجرایی در انقلاب اسلامی ایران شده اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز ملت ایران با تاسی به این اصول انسانی و اسلامی در راستای احقاق حقوق خود گام برداشته است.

    نتیجه گیری

    حقوق بشر در انقلاب اسلامی ایران بر اساس اصول و احکام دین اسلام بنا شده است.

    کلیدواژگان: حقوق بشر، انقلاب اسلامی ایران، احکام اسلام
  • محمود ولی زاده*، اصغر عباسی، مهدی اسماعیلی صفحات 111-134

    جامعه جهانی وبه خصوص ایران در طول چند دهه اخیر، شاهد تغییرات قابل توجه در عرصه های مختلف بوده است. نهاد قضایی که در آن پلیس، قاضی و فرآیند دادرسی بر پایه اصول اساسی حقوق کودک بنا شده باشد، قطعا نسبت نزدیک تری به اجرای صحیح عدالت خواهد داشت. از گام های موثردراحقاق حقوق کودکان درایران، پیش بینی پلیس اطفال در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 است، اما متاسفانه تاکنون پلیس اطفال تشکیل نشده است. در اکثر کشورهای مترقی، با توجه به ویژگی های زنان، وجود آنهادر دادگاه های کودکان، مددکاری، پرستاری و ضابطین ویژه ی قضایی در امر کودکان، جدی گرفته شده است تا جایی که پلیس زن در اجرایی وظایف قضایی کودکان و نوجوانان نقش بسزایی به عهده دارد. نیازبه وجود پلیس زن به عنوان یکی از واحدهای تخصصی پلیس ضرورت اجتناب ناپذیر وضعیت اجتماعی معاصر ایران است. در اکثر کشورهای مترقی ازجمله بریتانیا، با توجه به ویژگی های زنان، وجود آنهادر دادگاه های کودکان و ضابطین ویژه قضایی در امر کودکان، جدی گرفته شده است تا جایی که پلیس زن در اجرایی وظایف قضایی کودکان نقش بسزایی به عهده دارد.

    کلیدواژگان: پلیس، کودکان، نوجوانان، حقوق کیفری، انگلستان
  • اسمعیل رحیمی نژاد*، رحیم وکیل زاده، اصغر رسول زاده صفحات 135-172
    زمینه و اهداف

    عدالت و مصلحت همواره در حقوق کیفری مورد توجه بوده اند. مسلما از اجرای عدالت منافعی متوجه جامعه و اجتماع می گردد، این منفعت تحت عنوان مصلحت به مفهوم عام مطرح می شود به عبارت دیگر مصلحت با مفهوم موسع خود می تواند با دو چهره متفاوت ظاهر شود. در اغلب موارد مصلحت به صورت عدالت ظاهر می شود، اما در برخی موارد نیز مصلحت مفهوم متفاوتی پیدا کرده و در مقابل عدالت قرار می گیرد، که در این حالت، مفهوم خاص مصلحت مدنظر می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه مصلحت و مشخص کردن مصادیق مفهوم خاص آن در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می باشد.

    روش شناسی پژوهش: 

    این تحقیق از جهت هدف کاربردی و از جهت روش توصیفی (تحلیل محتوا) است.

    یافته ها

    در قانون مجازات اسلامی مصوب متاثر از آورده های حقوق بشری و جرم شناختی، نهادهای تازه تاسیس مختلفی نظیر تعلیق تعقیب، تعلیق مجازات، جایگزین های حبس، بایگانی پرونده، معافیت از مجازات در جرایم سبک و... در مراحل مختلف دادرسی جزایی بکارگرفته شده است که در آنها مصلحت های فردی و اجتماعی مدنظربوده اند.

    نتایج

    عدالت و مصلحت از جمله اساسی ترین واژگانی هستند که در فلسفه اخلاق، سیاست و حقوق کاربردهای مختلفی دارند که گاهی به صورت مجزا و گاهی در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. در سیاست جنایی نیز این دو، گاهی در برابر هم و گاهی در کنار هم موجبات جرم انگاری و جرم زدایی را فراهم می نمایند. جلوه های مختلفی از مقررات پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی متاثر از عدالت و یا مصلحت بوده که این دو در تعدیل یکدیگر یا در جهت هماهنگی بین نظم عمومی و منافع و حقوق فردی مورد استفاده مقنن در نظام کیفری ایران قرار گرفته اند.

    کلیدواژگان: مصلحت، عدالت، مصالح فردی، مصالح اجتماعی، قانون مجازات اسلامی
|
  • Mohsen Sufi-Zomorrod * Pages 7-41

    Background and Goal:

     although Gathering of Evidence is among Court Obligations, nevertheless, Police Role in Detection of Crime, preservation of Evidence and Execution of judicial Orders to achieve material Truth is Important due to The Accompaniment with Security and social and personal Right. Security-oriented or policial Approaches with emphasis on Increasing Detection of Crimes may remove Law Enforcements from Accused Rights or fair Trial Principles and Challenging validity of Evidence gathered by them.

    Methodology

    this Paper is an applied Research type and is a descriptive-analytical study through written resources trying to explain legality of evidence gathering of Law Enforcement and assess of validity of Evidence in Performance of them.

    Findings

    freeness of Evidence gathering is not mean Arbitrary and irregular evidence gathering by judicial Police in course of Detection of Crime, investigation and Evidence Gathering, but due to observe defensive Rights of Accused in fair Trial Proses and preserve privacy of individuals require legal Procedure for Evidence gathering that interpreted to the Principle of legality of Evidence Gathering. Guaranties such as Cancellation of Evidences obtained illegitimate method and Punishment of violator of the Principle resulted from this rule.

    Conclusion

    Despite recognition the Principle of legality of Evidence Gathering in Doctrine, legal Systems have not same Approach to Law Enforcement Actions and even with acceptance of the Principle, approve Entrapment, Unauthorized wiretapping and wide-spreading surveillance in cases such as Detection of certain organized Crimes and Crimes against Security and ignore the principle or at least with preservation of affirmative effect of evidence gathered from this way, Confine to punish wrongdoer of the Rule. In Iran’s legal System, this Principle is not recognized explicitly and only certain sights of the Principle such as invalidity of confession obtained from torture or evidence obtained by non-judicial Officer.

    Keywords: Criminal Evidence, Judicial Officers, Evidence Gathering, Entrapment, Legality Of Evidence
  • Mohammad Malekshahi *, Valiollah Ansari Pages 41-60

    Background and Goal: 

    it has passed 100 Years from emergence of criminology and during this Time multiple Fields and Branches emerged in this Context. Victimology is newest Field of Reaction Criminology considered by criminological Researches. This Paper considers protective Dimensions of Police actions from Victims.

    Methodology

    In terms of objective, this Paper is an applied Research and in terms of Methodology, it is a descriptive-analytical study.

    Findings

    Victimology begin with negative Approach to Victims as cause of Crime in Crime Commission, but in fallowing especially after decade of 1970 a kind of Movement started for Protection of Victims witch required physical, spiritual and emotional protection of Victims despite causal Role of he/she in Crime occurrence.

    Conclusion

    In most Cases Police Officers are first Persons respond Victims of Crimes in Police Stations and Patrols. In following these Victims refer Police Officers with multiple Reasons, on numerous occasions and various Times. Due to this Fact Role of Police actions is very important. Because victim-oriented behavior of Police Officers with all kind of Victims (contain general and especial Victims contain Children, the elderly and women) from beginning of Criminal Proceeding is important Step toward justice and preserving of Victim Rights.

    Keywords: Criminal Damaged Person, Police, Protection, Law Enforcement
  • Rostam Aliakbari, Javad Darabirad *, Behrouz Hoseyninejhad, Hamidreza Nourae Pages 61-84
    Background and purpose 

    The inspection of places, objects and people as a legal topic a very close relationship with the observance of the human rights society, and as a result the level of legal knowledge and awareness of science, and the officers would inspect and audit police towards the relevant rules and regulations (of which some have a contradiction and conflict together) and the amount of knowledge and awareness of community citizens are mutually relative to the rights of citizenship, the abundant care eligibility. In this regard, should also include a comment putting the necessity to promote legal knowledge police duties and powers they are also transparent and explicit book separating, as well as the relevant laws and regulations related to also somehow describe the brief and far from any ambiguity.

    Research methodology

    This paper has been done by analytical–descriptive method and the required information has been gathered by a library method. The research findings The role of the police in respecting the rights of the citizen has an undeniable role, which should be considered by the police to pay attention to respect for the rights of citizens of the community. Familiarity with the works of this law on the police inspection of places, objects and people and the necessity of judicial authority or lack of necessary permission of the case and interpretation of the relevant legislation on this subject on the basis of relevant including the findings of the research.

    Results 

    The legislator, as well as the judiciary and law enforcement officials, should not hesitate to take any action in the pursuit of justice. The question with the correct legislation to require or create a suitable substrate and the day, and employing fluent in criminal law and criminology, and Islamic ethics, this action can be taken with respect to human dignity in relation to the parties to the dispute. Legislators should pass criminal laws, observe the equinox, it could approach thrust security legislation is not legal, so dominant that violate the rights of citizens and on the other hand, it is also not so overcome for the citizen approach that causes create uncertainty in the community, provide.

    Keywords: Inspection, Audit – Judicial Officials – Assignments, Powers
  • Hematolah Shamoli *, Mohammadreza Agharebparast, Mohamadali Basiri Pages 85-110

    Concepts and principles of human rights addressed after the Islamic Revolution, which is derived from the sources of Islamic jurisprudence, Islamic Revolution in Iran have been operating cycle. After the Islamic Revolution to the present day the Iranian nation and Islamic inspired by the humanitarian principles in order to have their rights taken steps aim of this research is to explain the concepts and principles of human rights in the Islamic Revolution, which said Church Rules of Islam in the field of human rights in the society runs Ast.sval dealt with this research is that human rights in the Islamic Revolution of Iran? The hypothesis asserts that human rights in the Islamic Revolution based on the principles and provisions of Islam based research method in this study due to the nature of the subject, descriptive and analytical (explanatory) will be. To collect data in this study is the use of library documents.

    Keywords: Human Rights, Islamic Revolution, Iran, Islam
  • Mahmoud Valizade *, Asghar Abbasi, Mehdi Esmaeli Pages 111-134
    research purpose

    In this research, it`s been tried to explain and elaborate the principal and legal framework of the children and Juvenile Police in the context of Iranian police structure.

    Research method

    In addition, the children and Juvenile Justice system , both in domestic and international areas has been. research design: The present study has one introduction and some chapters. While considering the issue of children and Juvenile Justice and Juvenile police , comparative study in  the United  Kingdom country was done. The following results are obtained: By and large , the establishment of children and Juvenile police in Iran is very crucial to the development of this part of government in the field of people oriented activities. Regarding the physical and mental structural juvenile good institutions have created in Police of Iran. The structure of Iran police by using of British police have the ability to adapt to global standards.

    Keywords: Police, Children, Teenagers, Criminal Law, England
  • Ismail Rahiminejad *, Rahim Vakilzadeh, Asghar Rasoulzadeh Pages 135-172
    Background and Aims

    Justice and expediency have always been considered in criminal law. Certainly, there are benefits to the society from the implementation of justice, this benefit is presented as expediency in the general sense, in other words, expediency with its broad concept can appear with two different faces. In most cases, expediency appears as justice, but in some cases, expediency finds a different meaning and is opposed to justice, in which case, the specific concept of expediency is considered. The purpose of this study is to investigate the status of expediency and to identify examples of its specific meaning in the Islamic Penal Code adopted in 2013.

    Research Methodology

    This research is applied in terms of purpose and descriptive in terms of content (content analysis).

    Findings

    In the Islamic Penal Code approved due to human rights and criminology, various newly established institutions such as suspension of prosecution, suspension of punishment, alternatives to imprisonment, file archiving, exemption from punishment for light crimes and ... It has been used in various stages of criminal proceedings in which individual and social interests have been taken into account.

    Results

    Justice and expediency are among the most basic words that have different applications in the philosophy of ethics, politics and law,

    Keywords: Expediency, Justice, Individual Interests, Social Interests, Islamic Penal Code